Jedno z dzieci młynarza

Obok Jana Vermeera i Fransa Halsa najważniejszym malarzem okresu „złotego wieku" w sztuce holenderskiej, w którym Holandia osiągnęła szczyt w dziedzinie kultury, nauki, gospodarki, militarnego potencjału oraz wpływów politycznych, był Rembrandt van Rijn. W okresie lejdejskim sygnował swoje obrazy skrótem „RHL" (Rembrandus Hermanii Leidensis), lecz później ograniczył się do podpisywania ich jedynie swoim imieniem, w sposób podobny do wielkich artystów renesansu, takich jak Michał Anioł, Rafael czy Tycjan.

Z życiorysu

Rembrandt pochodził z rodziny o średnich dochodach i był jednym z dziewięciorga dzieci młynarza. Choć jego rodzina była w stanie sfinansować jego studia malarskie, to jednak malarz nie wytrwał na nich długo i zdecydował się rozwijać swoje umiejętności pod opieką aktywnych artystów. Jego mentorem został Pieter Lastman, specjalizujący się w malarstwie historycznym, który wywarł istotny wpływ na twórczość przyszłego mistrza.
Po półrocznym pobycie w rodzinnym mieście Rembrandt wraz z innym uczniem Lastmana otworzył galerię. Wkrótce ich pracownią zainteresował się Constantijn Huygens, wpływowy dyplomata holenderski. Przez pewien czas obaj młodzi artyści tworzyli dzieła na zlecenie Huygensa.

W 1631 r. Rembrandt przeniósł się do Amsterdamu, gdzie znalazł pracę dzięki Hendrickowi van Uylenburghowi, marszandowi dzieł sztuki. Zadaniem Rembrandta były głównie portrety znanych postaci Holandii. Malarz ożenił się także ze siostrzenicą swojego pracodawcy. Jednak sukces zawodowy nie idący w parze z sielankowym życiem rodzinnym. Para straciła wiele nowo narodzonych dzieci, a tylko czwartemu synowi, Tytusowi, udało się przetrwać. Jednak ich radość była krótka, ponieważ po dwóch latach od narodzin Tytusa, Rembrandt został wdowcem. Opiekę nad chłopcem przejęła guwernantka, z którą malarz miał romans. Później pojawiła się kolejna guwernantka, która przypadła mu do gustu. Ich związek nie był akceptowany, a kiedy urodziła się ich córka, Cornelia, matka dziewczynki została wykluczona z kościoła katolickiego. W międzyczasie sytuacja finansowa Rembrandta zaczęła się pogarszać, głównie dlatego, że coraz mniej malował.

W 1656 r. formalnie zbankrutował, a w krótkim okresie potem stracił swoją ukochaną partnerkę i następnie syna. Rembrandt pozostał sam wraz z dorastającą córką, żyjąc w niewielkich warunkach. Zmarł 4 października 1669 r., a jego miejsce pochówku pozostaje tajemnicą, ponieważ został pochowany w nieoznaczonym grobie w kościele Westerkerk w Amsterdamie. Do dziś nie jest znane dokładne miejsce pochówku artysty. Obecnie jego dzieła osiągają astronomiczne ceny, a sam Rembrandt uważany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli malarstwa barokowego.

Malarstwo

Rembrandt jest często nazywany „malarzem duszy", w przeciwieństwie do Rubensa, który był bardziej skoncentrowany na malowaniu ciała. Jego twórczość oddaje głębokie aspekty ludzkiego doświadczenia: w jego wczesnych dziełach można zauważyć dramatyczne napięcie, ale w miarę upływu czasu jego prace stają się coraz spokojniejsze i bardziej przesiąknięte duchowym znaczeniem. Przez całe życie malował autoportrety z wielkim zaangażowaniem, tworząc niemal 100 z nich, w tym około 20 grafik. Te autoportrety stanowią swoisty „dziennik" artysty, dokumentujący zmiany zachodzące na jego twarzy w wyniku życiowych doświadczeń.
Seria autoportretów rozpoczęła się w 1627 r., kiedy przedstawił siebie jako młodego mężczyznę, ukrywającego twarz w cieniu. Jeden z ostatnich autoportretów, namalowany w 1669 r. przedstawia starzejącego się artystę, posiwiałego i mimo uśmiechu, wydającego się być zmęczonym życiem, zanurzającego się w ciemności. Ten obraz powstał krótko przed jego śmiercią.

W okresie lejdejskim (1625-1631) artysta malował portrety własne i krewnych oraz sceny biblijne: Ofiarowanie Chrystusa w świątyni, Samson i Dalila, Grosz czynszowy. Niemal wszystkie obrazy Rembrandta z tego okresu są małego formatu i stworzone zostały z wielką dokładnością.

Artysta był wnikliwym psychologiem, niestrudzonym badaczem samego siebie - pozostawił ok. 80 autoportretów. Już w latach 30. XVII w. przybierał na nich pozy postaci ze sławnych portretów Tycjana i Rafaela. I tak jak Tycjan podpisywał się na obrazach samym tylko imieniem.

W pierwszych latach pobytu w Amsterdamie Rembrandt zyskał rozgłos jako świetny portrecista. W 1632 r. namalował Lekcję anatomii doktora Tulpa. Od tego momentu jego sława zaczęła rosnąć i posypały się zamówienia. Wśród wpływowych klientów artysty był m.in. król Anglii.

W 1634 r. Rembrandt poślubił zamożną patrycjuszkę Saskię van Uylenburgh, która przyniosła mu bogactwo, powodzenie i sukces. Stała się również jego ulubioną modelką. Rembrandt kupił wielki dom i zaczął gromadzić ogromną kolekcję sztuki. Prowadzi warsztat w wielkim stylu, zatrudniając ok. 150 uczniów i współpracowników. Tworzyli oni kopie dzieł Rembrandta, które ten podpisywał swoim imieniem.

Rembrandt miał 36 lat, gdy namalował słynny Wymarsz strzelców, znany jako Straż nocna. W tym samym roku urodził się jego syn Tytus, ukochany model artysty, i umarła wyczerpana chorobami Saskia. Po jej śmierci Rembrandta opuściło szczęście.